مهندسی بهداشت محیط زیست

 به گزارش موژ، بر اساس آمار اعلام‌شده ، تهران در ۹۳‌روز فصل بهار امسال ۸۰‌روز سالم، شش‌روز پاک و هفت‌روز ناسالم را پشت‌ سر گذاشت.

هوای تهران که انگار آلودگی به نافش بسته شده بود بهار امسال سنت‌شکنی کرد. بر اساس آمار اعلام‌شده از سوی مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست شهر تهران در 93‌روز فصل بهار امسال 80‌روز سالم، شش‌روز پاک و هفت‌روز ناسالم را پشت‌سر گذاشت. نکته گفتنی اینکه هفت‌روزی که هوای تهران ناسالم اعلام شد نیز ‌روزهای وقوع توفان در پایتخت و بروز ریزگردهای برآمده از بیابان‌های اطراف تهران بود.
این آمار را یوسف رشیدی سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست در اختیار «شرق» قرار داد. تجربه 86‌روز هوای سالم و پاک در تهران در حالی اتفاق می‌افتد که اگر توفان در ‌روزهای اواسط خردادماه امسال به وقوع نمی‌پیوست، همه 93‌روز فصل بهار امسال وضعیت کیفیت هوای این شهر سالم و پاک گزارش می‌شد.

بر اساس استانداردها، فصل بهار سال 93 که‌روز گذشته به پایان رسید با این تعداد هوای پاک و سالم بهترین و تمیزترین سال به نسبت همه سال‌های گذشته به لحاظ کیفیت هوا بوده است.

سال گذشته در همین مدت وضعیت هوای تهران به این شکل گزارش شد؛ 74روز سالم، 17‌روز ناسالم و تنها دو‌روز پاک. این در حالی است که 17‌روزی که تهرانی‌ها در سال گذشته هوای ناسالم تنفس کردند به علت افزایش غلظت آلاینده‌های شیمیایی ناشی از سوخت بوده است اما امسال علت بروز هفت‌روز ناسالم ریزگردهای ناشی از توفان بود.
در همین حال اما در فصل‌های بهار سال‌های گذشته و حتی با وجود بارش باران و وزش باد در ماه‌های فروردین، اردیبهشت و خرداد، تعداد ‌روزهایی که هوای پایتخت ناسالم گزارش می‌شد پرشمار بود، کارشناسان بر این باورند همین موضوع حاکی از آن است که تغییر ملموس کیفیت هوای شهر تنها به وضعیت طبیعی و وزش باد و باران مربوط نیست.

به گفته کارشناسان، این تغییر چشمگیر در وضعیت کیفیت هوای تهران به دلیل توقف توزیع بنزین غیراستاندارد پتروشیمی‌ها و جایگزینی آن با بنزین دارای استاندارد یورو4 در تهران بوده است. تولید و عرضه بنزین پتروشیمی در خلال سال‌های 90 تا 92 و پس از بروز تحریم‌های سنگین علیه کشورمان انجام می‌شد. مسوولان وزارت نفت دولت احمدی‌نژاد برای جبران نیاز مصرف سوخت کشور به تولید این نوع بنزین رو آورده بودند، با این حال به دلیل کیفیت بسیار پایین و غیراستانداردبودن آن‌که منجر به تشدید آلودگی هوا به‌خصوص در شهرهای بزرگ شده بود، مورد انتقادات بسیاری قرار گرفت.
توقف عرضه بنزین پتروشیمی به دستور وزیر نفت دولت حسن روحانی و با پیگیری‌های سازمان حفاظت محیط زیست از اول فروردین امسال انجام شد و بر اساس آن توزیع این نوع بنزین در جایگاه‌های سوخت شهر تهران به صورت کامل متوقف شد.
سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام داشته بنزین پتروشیمی که پیش از این در جایگاه‌های سوخت‌رسانی شهر تهران توزیع می‌شد به صورت میانگین حاوی 200 تا 300میلیونیوم (ppm) گوگرد بود، گوگرد در ترکیب با هوا منجر به تولید آلاینده دی‌اکسیدگوگرد می‌شود، همین آلاینده به تنهایی برای آلوده‌کردن هوای شهر و کاهش میدان دید کافی بود، با این حال پس از توقف توزیع این بنزین و توزیع بنزین با استاندارد یورو4 در تهران که میزان گوگرد حاوی آن تا چهاربرابر کاهش یافته و به 50 ppm رسیده است، به‌دلیل کاهش چهاربرابری دی‌اکسیدگوگرد کیفیت هوای شهر بهبود فراوانی یافت.
آلاینده‌های موجود در بنزین پتروشیمی تنها به گوگرد خلاصه نمی‌شد، این بنزین حاوی ترکیبات موسوم به آروماتیک نیز هست؛ ترکیباتی که نام دیگرشان ترکیبات سرطان‌زاست. به گفته یوسف رشیدی شاخص این ترکیبات بنزن است. بر اساس استاندارد یورو4 مقدار بنزن در سوخت باید زیر یک‌درصد باشد و مقدار آروماتیک‌ها نیز زیر 35‌درصد. اما بنزین پتروشیمی که پیش از این در کشور توزیع می‌شد حتی تا پنج‌درصد هم حاوی بنزن بود. با این حال با توزیع بنزین یورو4 این میزان به زیر یک‌درصد و آروماتیک‌ها هم از 50 تا 60‌ درصد به زیر 35درصد رسیده است.

رشیدی چندی پیش نیز در گفت‌وگویی درباره خطرات این آلاینده‌ها گفته بود: «بر اساس تحقیقات انجام‌شده در کشورهای توسعه‌یافته ترکیبات آروماتیک در رده موادی که بیشترین میزان سرطان‌زایی را دارند محسوب می‌شوند، سرطانی که ایجاد می‌کنند نیز سرطان خون است. استاندارد این مواد در هوای محیط باید پنج‌میکروگرم بر مترمکعب یعنی قسمت در بیلیون باشد، اما اندازه‌گیری‌هایی که سال گذشته در اطراف پمپ‌بنزین‌های تهران داشته‌ایم در برخی مواقع میزان این آلاینده‌ها را تا 200برابر حد استاندارد هم نشان داده است